Tiêu chuẩn kỹ thuật khi chọn và trồng cây xanh năm 2025

Cây xanh công trình là yếu tố không thể thiếu trong quy hoạch và thiết kế đô thị hiện đại. Tuy nhiên, để đảm bảo cây sống khỏe, phát triển ổn định và đạt hiệu quả thẩm mỹ – sinh thái – kinh tế, thì khâu chọn và trồng cây cần tuân thủ tiêu chuẩn kỹ thuật rõ ràng. Việc không tuân thủ quy trình này có thể dẫn đến cây chết hàng loạt, phát sinh chi phí duy tu và ảnh hưởng đến chất lượng toàn bộ công trình.

Nội Dung Bài Viết

Vấn đề: Trồng cây xanh thiếu chuẩn kỹ thuật – Hậu quả khó lường

Trên thực tế, không ít công trình sau vài tháng đưa vào sử dụng đã xuất hiện tình trạng:

Cây chết khô, không bén rễ.
Tán phát triển lệch, gãy đổ do gió lớn.
Rễ đội vỉa hè, làm hư nền gạch.
Cây bị sâu bệnh lây lan diện rộng.

Những hiện tượng này chủ yếu đến từ việc không tuân thủ quy trình chọn cây và trồng cây theo tiêu chuẩn kỹ thuật, mà thay vào đó là làm “qua loa”, chạy tiến độ hoặc thuê đơn vị không đủ chuyên môn thực hiện.Nguyên nhân: Thiếu áp dụng bộ tiêu chuẩn kỹ thuật cụ thể khi triển khai

Nhiều đơn vị hiện vẫn chọn cây theo cảm tính, hoặc chỉ dựa vào yếu tố hình thức (hoa đẹp, tán rộng), mà không đánh giá toàn diện các thông số kỹ thuật như:

Kích thước, độ tuổi cây phù hợp với từng vị trí.
Tình trạng bầu rễ, khả năng sống sau bứng.
Đặc điểm rễ/tán/thân có phù hợp với mặt bằng hạ tầng hay không.
Cách xử lý hố trồng, giá thể và cố định cây sau trồng.

Hậu quả là công trình phải thay cây nhiều lần, tốn kém nhân lực, mất mỹ quan và ảnh hưởng uy tín chủ đầu tư.

Một trong những nguyên nhân phổ biến và nghiêm trọng dẫn đến việc cây xanh trong công trình phát triển kém hoặc chết yểu chính là thiếu hoặc không tuân thủ bộ tiêu chuẩn kỹ thuật rõ ràng trong quá trình triển khai thực tế.

Trồng cây công trình không chỉ là việc đưa một cây từ vườn ươm xuống mặt bằng thi công. Đó là một quy trình kỹ thuật đầy đủ, bao gồm lựa chọn giống cây phù hợp, xử lý bầu rễ, thiết kế hố trồng, xác định giá thể, cố định thân cây, tưới nước và chăm sóc hậu trồng. Khi các bước này không được kiểm soát chặt chẽ hoặc thực hiện theo cảm tính, hậu quả là rất rõ ràng – cây chết, hạ tầng hỏng, cảnh quan mất giá trị.

1. Triển khai thiếu căn cứ vào đặc điểm cây trồng

Mỗi loại cây có những đặc thù riêng về tán, rễ, tốc độ sinh trưởng, khả năng chịu nắng, chịu úng… Tuy nhiên, nhiều đơn vị thi công vẫn chọn cây chỉ dựa vào hình thức hoặc giá rẻ, mà không tham khảo thông tin kỹ thuật sinh học. Hệ quả là cây không phù hợp với môi trường trồng (ví dụ: trồng cây ưa sáng trong khu vực thiếu nắng, trồng cây rễ nổi gần nền gạch…), dẫn đến sinh trưởng kém, dễ chết hoặc phá hoại hạ tầng.

2. Không có quy trình kỹ thuật thống nhất giữa các bên liên quan

Thiếu phối hợp giữa chủ đầu tư – đơn vị thiết kế cảnh quan – nhà cung cấp cây – đội thi công khiến mỗi bên thực hiện một phần theo tiêu chuẩn riêng. Không có bảng tiêu chuẩn kỹ thuật thống nhất nên dễ xảy ra tình trạng:

Hố trồng đào không đủ kích thước.
Giá thể trồng không được xử lý đúng.
Cố định cây sơ sài hoặc không đúng cách.
Không có nhật ký theo dõi sinh trưởng cây sau trồng.

Những lỗ hổng này khiến cây yếu, dễ sốc sau trồng hoặc gãy đổ trong thời gian ngắn.

3. Thiếu giám sát chuyên môn từ kỹ sư cây xanh

Nhiều công trình giao việc trồng cây cho đội thi công chung hoặc nhân công phổ thông, thiếu vắng kỹ sư chuyên ngành cây xanh, dẫn đến hàng loạt sai sót không được phát hiện kịp thời. Ví dụ:

Không xử lý vết cắt rễ bằng thuốc kích rễ.
Không phân biệt được cây bị nấm bệnh khi nhận từ vườn ươm.
Không tỉa cành đúng kỹ thuật dẫn đến mất cân đối dinh dưỡng.

Việc không có chuyên gia giám sát trực tiếp khiến quy trình kỹ thuật dù có văn bản nhưng không được thực hiện đúng thực tế.

4. Làm theo tiến độ thay vì đúng quy trình

Do áp lực bàn giao công trình đúng thời hạn, nhiều dự án vội vàng đưa cây vào thi công khi chưa đủ điều kiện kỹ thuật: bầu đất chưa ổn định, đất trồng chưa xử lý xong, thời điểm trồng không phù hợp (giữa trưa nắng hoặc mùa khô gay gắt)… Tất cả những điều này làm giảm tỷ lệ sống của cây ngay từ đầu, buộc phải thay thế sau vài tuần hoặc vài tháng.

5. Thiếu hồ sơ theo dõi và đánh giá sau trồng

Bộ tiêu chuẩn kỹ thuật không chỉ dừng ở khâu trồng, mà cần kéo dài đến giai đoạn chăm sóc và đánh giá sau trồng: theo dõi mức độ bén rễ, tán phát triển, côn trùng gây hại, tốc độ sinh trưởng… Tuy nhiên, nhiều công trình bỏ qua bước này, dẫn đến:

Không phát hiện bệnh sớm.
Không có dữ liệu để cải tiến kỹ thuật cho các khu vực trồng khác.
Không có cơ sở nghiệm thu hoặc đánh giá hiệu quả đầu tư cây xanh.

Tóm lại, thiếu áp dụng bộ tiêu chuẩn kỹ thuật cụ thể trong quá trình trồng cây công trình không chỉ là lỗi ở khâu thi công, mà còn là lỗ hổng hệ thống từ quản lý đến chuyên môn. Muốn cây sống khỏe, phát triển đồng đều, không thể chỉ dựa vào “trồng đúng chỗ” – mà phải thực hiện đúng từng bước theo chuẩn khoa học, có sự giám sát, phối hợp và đánh giá nghiêm túc.

Giải pháp: Áp dụng đầy đủ các tiêu chuẩn kỹ thuật trong chọn và trồng cây xanh công trình

1. Tiêu chuẩn lựa chọn cây trồng

Đây là bước quan trọng đầu tiên, quyết định sự sống còn của cây trong giai đoạn đầu và khả năng phát triển ổn định sau này.

Về hình thái:

Cây có thân thẳng, tán đều, không nghiêng lệch, không gãy nứt.
Chiều cao cây phù hợp với vị trí trồng (không trồng cây quá lớn ở vỉa hè nhỏ, ngõ hẹp).
Tán cây không bị cắt trụi, có ít nhất 60–70% lá xanh tự nhiên.

Về bộ rễ và bầu đất:

Bầu đất to hơn 1,5 lần đường kính gốc, đất không quá khô, không bị vỡ.
Rễ không xoắn, không gãy, có rễ chính dài, chắc khỏe.
Cây đã được dưỡng tại vườn ươm ít nhất 30–45 ngày sau bứng, hạn chế sốc khi trồng lại.

Về nguồn gốc:

Có hồ sơ xuất xứ rõ ràng, ghi nhận đơn vị cung cấp, ngày bứng – trồng – chăm sóc.
Ưu tiên cây lấy từ vườn ươm chuyên nghiệp, nơi có quy trình chăm bón đạt chuẩn

2. Tiêu chuẩn kỹ thuật đào hố và xử lý hố trồng

Kích thước hố:

Tối thiểu rộng gấp 1,5 lần đường kính bầu cây, sâu hơn 10–20 cm so với chiều cao bầu.
Hố trồng phải thoát nước tốt, đặc biệt với khu vực có nền xi măng hoặc đất sét.

Giá thể trồng:

Tỷ lệ trộn đề xuất: 50% đất thịt tơi xốp + 30% phân hữu cơ hoai mục + 20% tro trấu, xơ dừa.
Không dùng phân tươi, đất có nguồn bệnh hoặc chất thải công nghiệp.

Lót hố:

Trước khi đặt cây, rải lớp mùn, trấu hoặc tro dày 5–7 cm dưới đáy hố để tăng độ thoáng.
Nếu cần, có thể lót thêm vôi bột để sát trùng và chống rễ bị nấm.

3. Tiêu chuẩn kỹ thuật trồng cây và cố định sau trồng

Đặt cây:

Đặt cây thẳng đứng, mặt bầu ngang mặt đất.
Không được nén quá chặt hoặc quá lỏng đất quanh bầu, phải đảm bảo cố định mà vẫn thoáng rễ.

Cố định cây:

Sử dụng cọc 3 chân bằng tre, gỗ hoặc kim loại nhẹ, buộc mềm bằng dây thừng, không siết chặt vào thân cây.
Cây cao trên 3m cần có tăng chống gió cố định trong 30–60 ngày đầu.

Tưới nước:

Tưới ngay sau trồng, duy trì ẩm độ trong 2–3 tuần đầu.
Tưới bằng vòi phun nhẹ hoặc tưới nhỏ giọt, tránh làm bật bầu.

Che nắng:

Nếu trồng vào mùa khô hoặc nơi nắng gắt, nên che chắn gốc bằng lưới đen hoặc rơm.

4. Tiêu chuẩn chăm sóc hậu trồng

Theo dõi cây 2 lần/tuần trong 1 tháng đầu.
Tỉa bỏ lá vàng, cành khô để cây tập trung nuôi rễ.
Bón phân NPK loãng sau 3–4 tuần để kích rễ.
Ghi nhật ký cây: tình trạng sống, phát triển, các lần tưới – bón – xử lý bệnh.

Gợi ý nhóm cây đạt tiêu chuẩn cho công trình cảnh quan

Loại cây	Ưu điểm kỹ thuật	Vị trí phù hợp
Bàng Đài Loan	Tán tầng, ít rụng lá, thân gọn	Vỉa hè, dải phân cách
Giáng Hương	Gỗ quý, rễ sâu, ít bệnh	Khu đô thị, công viên
Kèn Hồng	Hoa đẹp, dễ sống, không tốn công	Biệt thự, tuyến phố
Sấu	Tán lớn, chịu nắng, bền cây	Đường phố, trường học
Hoàng Nam	Tán đứng, cao, ít rụng lá	Hành lang, lối đi

Kết luận

Tiêu chuẩn kỹ thuật là yếu tố then chốt quyết định sự thành công của hạng mục cây xanh trong công trình. Một quy trình trồng cây chuyên nghiệp, khoa học và đúng chuẩn không chỉ giúp cây sống khỏe mà còn đảm bảo giá trị lâu dài cho toàn bộ không gian đô thị.

✅ Tham khảo thêm kiến thức nền tảng về cây công trình tại:
👉 Cây xanh công trình là gì?

🔗 Khám phá các dòng cây phù hợp với thiết kế cảnh quang cây xanh tại:
👉 https://canhquangcayxanh.com/cay-bong-mat-cong-trinh/

CTA – Cần tư vấn kỹ thuật trồng cây cho công trình?

Canh Quang Cây Xanh cung cấp cây công trình đúng tiêu chuẩn, kèm dịch vụ trồng – chăm sóc – bảo hành trọn gói. Cam kết cây sống khỏe, đúng chủng loại, đúng quy trình kỹ thuật.

📞 Gọi ngay: 1900.xxx.xxx
🌐 Website: https://canhquangcayxanh.com